Avrupa Uygur Enstitüsü (IODE) Hakkında
Fransa’da uzun süredir aktif olup tek etkin kuruluş olma niteliğine sahip olan OGHOUZ Derneği’nden doğan Uygur Avrupa Enstitüsü, bugün yalnızca Fransa Uygurlarını temsil etmekle kalmayıp aynı zamanda da Avrupa’nın genelinde yaşayan Uygurları da temsil etmeyi amaçlamaktadır. Bilgilendirici ve eğitici bir amaç güden enstitümüzün ana amacı, kendi kültürünün bilincinde olan Avrupa’ya ait olduğunu bilen laik, feminist, eğitimli Avrupalı Uygur neslin yetiştirilmesidir.
Uygurların nüfusu ne kadar az da olsa, Avrupa’da sayıları on bini aşmaktadır, %10’u ise Fransa’da ikamet etmektedir. Avrupa’da gelişmeye başlayan yeni bir topluluk olması nedeniyle, seküler bir yapıya sahip olmak, entegrasyonlarına ve gelecekte Avrupa’nın gelişimi için sağlayacakları katkılar için önem arz etmektedir.
“Avrupa Uygur Enstitüsü” projesi, görevlerini, çoğunlukta otuzlu yaşlarda olan ve eğitimlerinin tamamını veya bir kısmını göçtükleri ülkede yapan Avrupa’daki tüm Uygurlar için yürütmeyi hedefliyor. Bu enstitü, Fransa Cumhuriyetinin 1901 yasasına göre dernek statüsünde kalırken, mevcut Oghouz derneğinin işlev ve faaliyetlerini sürdürecektir.
- Uygurlar, Orta Asya ve Türk halkları konulu konferanslar, kültür festivalleri düzenlenmesi;
- Fransızca – Uygurca çift dilli olan « Uygurlara bakış » dergisinin düzenlenmesi ve yayınlanması.
Yeni yapıda da bu yeni işlevler olacaktır:
- Özgün bir Orta Asya çayevi. Fransa’da, Orta Asya kültürünün tek yeri olacaktır;
- Uygur, Orta Asya, ve Türk dünyası araştırmaları alanında (Rusça ve Çince kaynaklı) bir kütüphane, belediye kütüphanelerinin tüm üyelerine ücretsiz olarak erişim hakkı verilecektir;
- Butik : Orta Asya ve özellikle de Uygur geleneksel ürünlerinin satışı ;
- Yayınevi : Uygur edebiyatının başlıca Avrupa dillerinde ve beşeri bilimlerin klasik eserlerini de Avrupa dillerinden Uygurcaya çevirilerinin yayınlanması.
- Uygurca dil ve kültür eğitimi: Sadece Uygur çocuklarına yönelik olmayıp aynı zamanda farklı kökenli her yaştaki öğrencilere de erişilebilir Uygur medeniyeti derslerinin yanı sıra Fransızca, Uygur dili, dansı ve müzik derslerinin verilmesi;
- Danışmanlık hizmetleri: Enstitümüz, Fransa’daki Uygurlara idari ve çeviri hizmetlerinde danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sunacaktır.
- Akademik yönlendirme : Bir çok Avrupa şehirlerinde de şubeler kurarak, Avrupa’daki genç Uygur öğrencilere yönelik, akademik ve mesleki seçimlerinde yardım ve destek hizmeti verilecektir.
- Uygur kadınlarının hakları: Avrupa’daki Uygur kadınlarının haklarının ve eğitiminin vurgulanması: onlarla düzenli toplantıların düzenlenmesi ve onlara haftalık hukuki danışmanlık sağlanması;
Derneğimizin ilke ve değerlerine sadık kalarak, bu enstitünün çağdaş, laik, feminist ve hümanist Avrupa Uygurlarının temsil eden kurum olmasını arzuluyoruz.
Uygurların Avrupa toplumlarına kültürel çeşitliliğini bir varlık olarak getirip uyum sağlaması bizim için esastır. Dolayısıyla, Avrupa vatandaşları ve sakinleri tarafından sağlanan farklı destek türlerini destekliyoruz fakat dini veya siyasi kuruluşlardan herhangi bir yardım istememeyi veya kabul etmeyi reddediyoruz. Bağımsızlığımız her şeyden önemlidir.
Neden bir Uygur enstitüsü ?
Avrupa’da, yaklaşık 10 bin Uygur kökenli olduğu, Almanya, Hollanda ve İskandinav ülkelerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Fransa’da, çoğunlukla Uygur Bölgesi (Çin) ve Rusça konuşan Orta Asya ülkelerinden bir azınlık olmak üzere 800 ile 1000 kişi arasında bireyimiz var.
Sadece Fransa’daki 2000’li yılların başlangıcından beri göçün başlamasıyla değil, aynı zamanda da ortalama yaşın 30-35 yaşları olması nedeniyle de genç bir topluluktur.
Fransa’da Uygur öğrencilerini geneliyle bir araya getirebilen tek Uygur kökenli kurum olan Oghouz, Fransa’daki Uygurların bugünkü durumuna pek yetişemez hale gelmiştir. Nedeni ise Uygur toplumunun halihazırda sadece öğrenci profiline sahip olmamasıdır. Çoğu Öğrencilerin eğitimlerini tamamlamış olması ve Fransa’ya daimi olarak yerleşip ailelerini kurmasının yanı sıra, siyasi mültecilerin de Fransa, Almanya ve İsveç gibi ülkelere yerleşerek sığınma talebinde bulunması toplumu genişletmiştir. Bu nedenle, Avrupa Uygur enstitüsü gibi bir yapı, 2019 yılının başında değişen bu duruma karşılık verebilme ihtiyacında dolayı doğmuştur.
Oghouz Derneği var olduğu, 10 yıl boyunca, bir yandan Uygur kültür festivallerinin düzenlenmesini ve üniversite sempozyumunda gündemine ve gelişimine katkıda bulunmak suretiyle üniversite ortamında Uygur kültürünün sunumunu ve tanıtımını sağlamış, öbür yandan ise Avrupa’daki ve başka yerlerdeki uzmanlarla seminerler ve çalışma günleri düzenleyerek Fransa’daki Uygur çalışmalarının doğmasına ve gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Bu doğrultuda IODE, Avrupa’da Uygur kültürünü destekleme ve Avrupa üniversite topluluğunda Uygur çalışmalarının gelişimini destekleme çizgisine devam edecektir.
Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Uygurlar esas olarak, içinde yaşadıkları toplumun entelektüel alanlarıyla bütünleşmiş bilim insanlarıdır. Avrupa’da ise Uygurlar, işgücü piyasasına yeni katılan öğrenciler ve daha çok genç siyasi mültecilerdir.
Avrupa’daki genç Uygurları desteklemek ve yerleştikleri ülkenin değerlerine uyum sağlamaları ve özümsemelerini teşvik etmek için hem apolitik ve seküler hem de kendi dillerini ve kültürlerini koruyabilecek bir yapıya sahip olmak önemlidir. İşte bu yüzden, Avrupa’da Uygurları temsil eden Uygur Enstitüsü’nün kurulması projesinin desteklenmesi önemli ve acil bir durumdur!